شیپور فرانسوی

شیپور فرانسوی چیست؟

هورن یا شیپور فرانسوی به عنوان یک ساز برنجی از خانواده سازهای ترومپت، ترومبون و تاباست که به عنوان یکی از همه‌ کاره‌ترین و گویاترین سازهای ارکستر شناخته می‌شود. از این ساز جالب می‌توان برای نواختن در ژانرهای مختلف موسیقی از کلاسیک گرفته تا جاز استفاده کرد. البته به شیپور فرانسوی گاهی بوق فرانسوی نیز می‌گویند. اما بهتر است بدانید که بر خلاف نام و ریشه ای که دارد، امروزه آلمان به عنوان یکی از تولیدکنندگان برتر این ساز شناخته می‌شود.

تاریخچۀ شیپور فرانسوی

تاریخچۀ ساخت شیپور فرانسوی به قرون وسطی، زمان شکار کردن حیوانات و استفاده از شاخ آن‌ها به عنوان شیپور برمی‌گردد. با گذشت زمان شاخ‌های حیوانات به مرور شاهد اضافه کردن تجهیزاتی مثل دریچه‌ها بودند که آن‌ها را به ابزارهای پیچیده تری تبدیل می‌کردند. این حرکت و تغییر باعث شد تا نوازنده بتواند گام نت‌ها را تغییر دهد.

بنابراین سازی که امروزه شاهد آن‌ هستیم، در قرن نوزدهم توسط فردی فرانسوی به نام «فرانسوا پرینت» ساخته شد. طراحی اولیۀ ساز او یک شیپور مجهز به مجموعه ای از دریچه‌های مختلف بود که به نوازنده اجازه می‌داد تا طیف وسیع تری از نت‌ها را نسبت به صدای طبیعی برخواسته از ساز اجرا کند. با این تغییرات، هورن فرانسوی به سرعت در بین آهنگسازان و نوازندگان محبوب شد و امروزه به عنوان یک ساز کاربردی و البته یکی از بخش‌های اصلی در موسیقی ارکسترال و مجلسی محسوب می‌شود.

اجزای سازنده شیپور فرانسوی

شیپور فرانسوی با توجه به نوع ساختار خود شباهت زیادی به ترومپت دارد، اگرچه قیمت ترومپت و طریقۀ نواختن آن با تفاوت‌هایی به نسبت شیپور فرانسوی همراه است. همانطور که گفتیم مادۀ اولیه ساخت هورن فرانسوی، فلز برنج است. ساز مورد نظر از نظر طراحی یک شکل مخروطی داشته، یک سر آن زنگی گشاد و انتهای دیگر آن نیز دهانه ای قرار دارد. قطعه ای که دهان نوازنده روی آن قرار می‌گیرد، معمولاً از نقره یا برنج ساخته می‌شود و از نظر ظاهری، شبیه قیف است. این قیف به گونه ای طراحی شده است که یک دهانه کوچک در بالا و یک دهانه بازتر از دهانۀ اولیه در پایین دارد.

نوازنده نیز باید با حرکات لب‌های خود روی دهانه شیپور، صدایی را تولید کند و باعث شود تا هوای داخلی ساز به ارتعاش در آمده و امواج صوتی نهایی را از شیپور خارج کند. یکی از ویژگی‌های متمایز کننده این ساز با برخی نمونه‌های مشابه، این است که نوازنده می‌تواند از یک تکنیک دستی برای توقف جزئی یا کامل زنگ شیپور استفاده کند. حرکتی که در تغییر گام نت‌ها و ایجاد طیف وسیعی از تن‌ها مؤثر خواهد بود.

انواع شیپور فرانسوی

این ساز همانند دیگر سازهای موجود، در نمونه‌های مختلفی ساخته می‌شود که شامل تکی، دوتایی یا جبران کننده هستند. البته یک تقسیم بندی دیگر این ساز شامل هورن طبیعی (natural horn)، شیپور وینی (Vienna horn)، شیپور ملوفون (mellophone)، هورن مارش (marching horn) و توبای واگنر (Wagner tuba) می‌شود که هر کدام طراحی خاص خود را دارند. اما در ادامه دو تقسیم بندی تک و دوشاخ را بیشتر بررسی می‌کنیم.

شیپور تک شاخ یا تکی

شیپورهای تک شاخ در طراحی خود از لوله‌های متصل به شیر بهره مند هستند. این طراحی باعث می‌شود که وزن سبک تر و امکان استفاده آسان تری داشته باشند. این سری از شیپورها اغلب در کلیدهای فا و سی بمل استفاده می‌شوند.

شیپور دوشاخ یا دوتایی

هورن یا شیپور فرانسوی دوبل، دو ساز را در یک قالب ترکیب می‌کند. در واقع این ساز، صدای دو هورن تکی مثل هورن معمول فا را با دیگر نمونه‌هایی که صداهای زیرتر را پوشش می‌دهند، ترکیب خواهد کرد. با این طراحی خاص نوازنده می‌تواند صداهای عمیق تر و گرم تری را تولید کند.

کاربرد شیپور فرانسوی

شیپور فرانسوی هم مانند هر ساز دیگری برای نواختن یک موسیقی گوش نواز استفاده می‌شود. از این ساز به طور عمده در گروه‌های ارکستر و کنسرت که به هم نوازی نیاز است، استفاده می‌شود. البته در کشورهای اروپایی از هورن فرانسوی در گروه‌های راهپیمایی خاص مثل برخی جشنواره‌ها و طبل نوازی نیز استفاده می‌شود. اما تعداد نوازندگان هورن در هر گروه متفاوت خواهد بود. برای مثال برای نواختن این ساز در گروه ارکستر، به 4 تا 5 نفر نوازنده هورن نیاز است. ناگفته نماند که این ساز اولین حضور اکستری خود را در سال 1664 در بالۀ آهنگساز مشهور فرانسوی به نام «ژان باپتیست لولی» تجربه کرد.

قیمت شیپور فرانسوی

قیمت هر ساز مثل فلوت بسته به نوع ساخت، متریال، اجزای سازنده، برند و بسیاری عوامل دیگر متغیر خواهد بود. اما جالب است بدانید که قیمت یک شیپور فرانسوی بالاست. در واقع هورن یکی از گران ترین سازهای موجود است و علت این مسئله را می‌توان در فرآیند ساخت و ساز پیچیدۀ آن جستجو کرد. قیمت این ساز نسبت به شرکت سازنده، نو یا دست دوم بودن آن، متریال به کار رفته در ساز و سن آن متفاوت است. اما در بین برندهای موجود، هورن آنتیگوا (Antigua) مدل (FH3310) یکی از بهترین شیپورهای فرانسوی موجود برای کسانی است که علاقه مند به خرید و نواختن یک هورن باکیفیت هستند.

نحوه خرید

در خرید یک شیپور فرانسوی همیشه باید سطح مهارت و سن را در نظر داشته باشید. هورن یا شیپور فرانسوی یک ساز همه کاره و مهم با تاریخچه ای غنی و البته صدایی متمایز است. استفاده از تکنیک توقف دستی در این ساز به عنوان یک چالش برای نوازندگان مبتدی محسوب می‌شود که به مرور به تمرین منجر به حرفه ای شدن شخص خواهد شد. اگرچه در نهایت یادگیری این روش طیف وسیعی از صداهای مختلف را تولید می‌کند.

چه از هورن فرانسوی در موسیقی کلاسیک استفاده شود چه جاز یا دیگر انواع موسیقی، این ابزار می‌تواند تخیل نوازندگان و مخاطبان را تسخیر کند. اما برای خرید این ساز یا دیگر سازهای کاربردی مثل انواع ساکسیفون می‌توانید از مجموعه طنین دنیای مهر کمک بگیرید. توجه داشته باشید که تمامی محصولات موجود در سایت به صورت تضمین شده در اختیار مشتریان قرار می‌گیرند. ضمن اینکه امکان خرید اقساطی برای نوازندگان سازهای مختلف یا علاقه مندان به موسیقی وجود دارد.